Khi nguồn gốc và văn hoá của một cộng đồng người bị phá huỷ một cách hệ thống, hậu quả của nó kéo dài nhiều thế hệ. Và đôi khi họ rẽ vào những ngả đường không ai lường trước được.

Nếu như sáng tạo ngôn ngữ diễn ra rất tự nhiên, thì bảo tồn ngôn ngữ lại đòi hỏi nhiều nỗ lực để xác định giá trị thực sự cần được bảo tồn. Trong sáng ở kiểu hình, hay là ở nội dung? Ngọng tiếng Việt thì có còn trong sáng?

Các cộng đồng người từng xuất hiện trên trái đất hầu như tất cả đều có tôn giáo. Là đấng toàn năng, hay là đặc tính của trí tuệ con người? Có vẻ tôn giáo đạt được hiệu quả tổ chức xã hội bởi nó sử dụng luôn những thứ có sẵn trong sinh học và tâm lý chúng ta.